Geotekstil se kao čedo geosintetike pojavljuje u poslednje tri decenije i munjevitom brzinom se dokazuje na mnogim zahtevnim projektima kako kod niskogradnje tako i kod visokogradnje, nezavisno od konfiguracije tla i težine projektnog zadatka.
Činjenica koja je izuzetno zanimljiva, a sa druge strane, ne tako poznata je da je upravo geotekstil ustvari izumljen još u antičkom periodu i čak je i tada savršeno služio svrsi. Istoj onoj svrsi koju smo mu i danas namenili.
U doba egipatskih faraona i rimskog cara, geotekstil aktivno se koristi za jačanje drumova, struktura i puteva. Uostalom, čak i tada, ljudi su otkrili jedinstveno svojstvo u ovom materijalu – opasno je otporan na vodu.
Savremena primena geotekstila
Geotekstil je neverovatno brzo i lako, zahvaljujući svim svojim atributima, opet postao mirođija svake odgovorne gradnje i dobro urađenog posla, bilo na čvrstom ili mekom tlu, u ravnici ili planinskom predelu, pored okeana ili reke.
Nebitno da li gradite mostove, tunele, obaloutvrde, puteve, veštačka jezera, skladišta otpada ili otpadnih voda. Naši moderni geotekstili imaju svoje jedinstvene odlike, jedno od posebno zanimljivih i bitnih je trajnost!
Karakteristike modernog geotekstila
Trajnost i otpornost
Nijedan hemijski ili biološki činioc neće uticati na trajnost ovog materijala. Budući da je obično položen u zemlju, uopšte se ne morate brinuti da će ga oštetiti korenje biljaka, insekti ili glodari. Takođe, geotekstili su otporni na truljenje, plesan i kiseline.
Ekološka prihvatljivost
U današnje vreme, bez geotekstila je nemoguće postići zadovoljavajući kvalitet gradnje, a posebno održivog razvoja. Tokom njegove proizvodnje nema štetnih ispuštanja u okolinu, a proces njegovog nastanka je apsolutno bezbedan kako po okolinu tako i po ljudsko zdravlje.
Mala težina i laka ugradnja
Geotekstil, materijal male težine, visoke vlačne čvrstoće, dobre propusnosti, zadovoljava sve potrebe u pogledu otpornosti na hemijske uticaje, otpornosti na visoke ali i niske temperature (od -60 ° C do + 100 ° C).
Otporan na vremenske i mehaničke uticaje
Geotekstil je otporan na antifriz, starenje, koroziju, kao i postojanost na UV svetlost. Garantuju dobra mehanička i hidraulička svojstva, a jednostavan je za rukovanje i ugradnju čak i u zimskim uslovima.
Raznovrsne mogućnosti primene
Netkani geotekstil i kompoziti punjeni sitnim peskom deluju kao separatori i filteri u hidromehanici i na primer mogu poslužiti za građenje nasipa, zaštitu i saniranje korita kanala kao i kod radova na obali.
Netkani geotekstil – dominacija u građevinarstvu
Netkani geotekstil je prvi tip materijala iz tekstilne industrije koji je korišćen za geosintetički inženjering i još uvek je najzastupljeniji u ovoj oblasti. Proizveden od poliesterskih vlakana koja se obrađuju i vezuju mehanički (spojeni probijanjem iglama – needle-punched) ili termički (heat-bonded); u zavisnosti od dužine vlakana služi kao zaštitni/razdvajajući sloj u građevinarstvu. Njegova trodimenzionalna struktura vlakana stvara brojne rupice slične lavirintu – pore koje vrlo liče na strukturu zemlje i njene hidraulične karakteristike. Apsolutnu dominaciju u građevinarstvu, geotekstilu omogućavaju sledeća svojstva:
- Elastičnost – materijal je otporan na stres i može izvesti funkciju pojačanja;
- Izduženje pri prekidu (do 45%); otpornost na kidanje i probijanje;
- Sposobnost filtriranja – pore materijala nisu natezane ili začepljene česticama tla;
- Ultraljubičasto zračenje, praktično se ne raspada, obzirom da je ekološki prihvatljiv materijal.
Primena geotekstila u građevinarstvu
Geotekstil, svestrani materijal, se upotrebljava za brojne funkcije: jedno- ili višeslojne filtere od geotekstila, kompozite punjene sitnim peskom, kontejnere ili cevi sa sitnim peskom, i kao zaštita pre drenaže. Netkani geotekstil i kompoziti punjeni sitnim peskom deluju kao separatori i filteri u hidromehanici i mogu poslužiti za građenje nasipa, zaštitu i saniranje korita kanala, kao i kod radova na obali.
Geotekstil u hidrotehnici
Cevi od geotekstila
Cevi od geotekstila su u upotrebi kao zaštita u lučkim zalivima.
Kontejneri od geotekstila
Kontejneri od geotekstila uspešno se upotrebljavaju kao zaštita rečnih i morskih padina.
Geotekstil ima visoku propusnost vode, zadržava zemlju i dopušta rast korena, tako da se zaštitne strukture padina nenametljivo udružuju sa prirodnom okolinom. Takođe, geotekstil omogućuje zaštitu od rušenja zidova kod vodenih puteva, oko stubova i uzdužnih te poprečnih hidrauličnih struktura.
Geotekstil u niskogradnji i visokogradnji
Upotreba u niskogradnji
Pri niskogradnji, geotekstil se upotrebljava kao podloga kod zemljanih radova, pri gradnji puteva, parkirališta, tunela i drugih objekata niskogradnje. Geotekstil je tu u ulozi jačanja terena, odvajanja ili filtracije zemlje, dreniranja ili zaštite.
Upotreba u visokogradnji
Geotekstil je više nego prisutan i u visokogradnji, a koristi se za utvrđivanje terena, odnosno zaštitu podloge od erozije i odvajanja ili filtriranja slojeva tla. Njime se takođe vrši drenaža, zaštita hidroizolacije, može se podlagati pod laminatne podove ili se njime jednostavno štite podovi.
Osnovne funkcije geotekstila
Separacija
Kada kažemo separacija, to znači da geotekstil služi da bukvalno razdvoji dva sloja zemlje koji imaju različitu granulaciju. Na primer, može se koristiti da spreči materijal kolovoza da prodre u mekani podsloj puta i na taj način se održava projektovana debljina kolovoza. Separator takođe sprečava da se fine čestice podsloja puta podignu u osnovni propusni zrnasti sloj kolovoza.
Filtracija
Geotekstil sprečava finu migraciju čestica zemlje u drenažni sloj ili geocev. Takođe, koristi se ispod kamenog nasipa kod rečnih obala kako bi sprečio eroziju zemlje.
Drenaža
Geotekstil vrlo dobro služi kao odvod koji sprovodi tok vode kroz manje propustljivo zemljište. Recimo, služi da raspe pritisak vode na osnovu nasipa kolovoza.
Ojačanje
Geotekstilom se pravi ojačavajući sloj u zemljištu kojim se poboljšava čvrstoća i deformabilnost zemljišta. Ojačanje zemljišta omogućava da se izgrade nasipi i preko meke i slabo nosive podloge ili da se kosina nasipa izgradi pod strmim uglom, što se ne bi moglo uraditi kod neojačanog zemljišta.
Geomreže mogu da se koriste i za premošćavanje šupljina koje se mogu pojaviti ispod nosećeg sloja kod puteva i železnica, kao i kod pokrivnog sloja kod deponija.
Geosintetika kao nepropusna barijera
Geosintetika se koristi i kao nepropusna barijera za tečnosti i gasove, ali uspešno i umešno sprečava eroziju tla izazvanu uticajem padavina i oticanjem površinskih voda.
Procenjujući sve prednosti ovog materijala i sagledavajući ih sa svih strana, jasno je da geotekstili trebaju biti prisutni i u vašem domu (možda stakleniku) i sigurno će pronaći najširu primenu u bilo kom području. Zanimljivo, netkani geotekstil uveliko dobija na popularnosti čak i u stvaranju zelenih krovova i pejzažnoj arhitekturi. Zbog visokog kvaliteta i nepretencioznosti ovog materijala, geotekstil zauzima stabilan položaj u građevinskim radovima različitih smerova.